Του Παντελή Μαραβέλια*
Μετά τον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, όπου η Τουρκία κατάφερε να γίνει σημαντική συνιστώσα της παγκόσμιας αγοράς με μια εμπορικά επιτυχημένη γκάμα drones, οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στην αγροτική οικονομία και την ασφάλεια τροφίμων θέτουν νέους στόχους και προτεραιότητες στην Τουρκική οικονομία.
Οι συνθήκες που επικρατούν στην Τουρκία σε ότι αφορά τον πρωτογενή τομέα παραγωγής και την ασφάλεια των τροφίμων, δηλαδή όλη την αλυσίδα παραγωγή – ποιότητα – διάθεση – τιμές στα τρόφιμα, έγιναν αντικείμενο συζήτησης από τον τούρκο υπουργό γεωργίας και δασών, κ. Ibrahim Yumaklı, δίνοντας το στίγμα πως η Τουρκία προσανατολίζεται προς μια συνολική αναμόρφωση του τομέα ως στρατηγική προτεραιότητα για την οικονομία της.
Όπως ανέφερε ο Τούρκος υπουργός, μια σειρά από παράγοντες, όπως η κλιματική αλλαγή, η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, οι γεωπολιτικές εντάσεις, υγειονομικοί παράγοντες και οι φυσικές καταστροφές, ο εμπορικός προστατευτισμός, τα μεταφορικά κόστη, οι πρώτες ύλες, καθώς και ο αναδυόμενος διατροφικός εθνικισμός, επηρεάζουν καθοριστικά της έννοια της ασφάλειας των τροφίμων.
Μία χώρα με σημαντική αγροτική παραγωγή και αυξανόμενο πληθυσμό είναι υποχρεωμένη να λάβει μέτρα προκειμένου, από τη μία να μπορεί η εγχώρια παραγωγή να καλύψει τις βασικές ανάγκες της τουρκικής κοινωνίας στο μέλλον, ενώ από την άλλη να είναι σε θέση ο πρωτογενής τομέας της χώρας να παραμείνει διεθνώς ανταγωνιστικός και να εξάγει αγροτικά προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Για να το πετύχει αυτό η Τουρκία, το τουρκικό υπουργείο γεωργίας και δασών της χώρας πρόκειται να προχωρήσει σε μια σειρά στοχευμένων παρεμβάσεων, που περιλαμβάνουν τους τομείς της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, της αγροτικής τεχνολογίας, μηχανισμών εγγυοδοσίας και στην απασχόληση.
Νερά
Η Τουρκία έχει σημαντικούς υδάτινους πόρους και έργα άρδευσης της αγροτικής γης. Ο πρωτογενής τομέας καταναλώνει πάνω από το 70% του πόσιμου νερού ετησίως. Παράλληλα, ο πληθυσμός της Τουρκίας αυξάνει, ενώ τα επίπεδα βροχόπτωσης και αναπλήρωσης του πόσιμου νερού μειώνονται. Αυτή τη στιγμή αντιστοιχούν 1.313 κυβικά μέτρα νερό ανά κάτοικο στην Τουρκία. Το 2030 εκτιμάται πως η ποσότητα αυτή θα μειωθεί κοντά στα 1.200 κυβικά μέτρα. Αν τα νούμερα πέσουν κάτω από τα 1.000 κυβικά μέτρα νερού ανά άνθρωπο ανά έτος, τότε ο πληθυσμός της Τουρκίας θα βρεθεί σε αυτό που ονομάζεται water stress.
Την ίδια ώρα, στην Τουρκία δεν υπάρχει κάποιος νόμος που να τακτοποιεί συνολικά το ζήτημα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων της χώρας, και κυρίως το ζήτημα της διαχείρισης των νερών για αγροτική καλλιέργεια. Έτσι, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του τουρκικού υπουργείου γεωργίας και δασών, πρόκειται στο προσεχές διάστημα να έρθει προς ψήφιση ένας νόμος για τα νερά.
Αξιοποίηση – Τεχνολογίες
Ένας άλλος τομέας που το τουρκικό υπουργείο γεωργίας και δασών πρόκειται να ενισχύσει με συγκεκριμένες παρεμβάσεις είναι η αξιοποίηση και ενοποίηση των μικροκαλλιεργειών σε μεγάλες εκτάσεις, που θα επιτρέψουν στους γεωργούς την εισαγωγή τεχνολογίας και την εκβιομηχάνιση της παραγωγής. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν προς αξιοποίηση στην Τουρκία περίπου 143 εκατομμύρια στρέμματα αγροτικής γης και στόχος του υπουργείου είναι να επιταχυνθεί η διαδικασία ολοκλήρωσης των ασύμφορων μικροκαλλιεργειών σε σύγχρονες βιομηχανικής κλίμακας καλλιέργειες.
Επίσης, το τουρκικό υπουργείο γεωργίας πρόκειται να ιδρύσει σε εκατό περιοχές της χώρας αγροτικές-βιομηχανικές ζώνες (TDİOSB), όπου εκτός της αγροτικής παραγωγής θα υπάρχει οργανωμένη μεταποίηση και πιστοποίηση των παραγόμενων προϊόντων, έτοιμων για την αγορά με αποφυγή περιττών κοστολογίων μεταφοράς, μεσαζόντων και άλλων, γεγονός που θα προσδώσει περεταίρω ανταγωνιστικότητα και προσέλκυση επενδυτών.
Μηχανισμοί Εγγυοδοσίας
Δύο σοβαρά ζητήματα στον πρωτογενή τομέα παραγωγής είναι η ασφάλιση της παραγωγής από καταστροφές και η διασφάλιση των παραγωγών έναντι χρηματοπιστωτικών κινδύνων. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο τούρκος υπουργός γεωργίας στους δημοσιογράφους, πρόκειται να υπάρξει κρατική πρωτοβουλία ώστε να καλυφθούν τα όποια κενά αυξάνουν το ρίσκο στους παραγωγούς και αποτρέπουν τους νέους να ασχοληθούν με την γεωργία.
Απασχόληση
Ο τέταρτος τομέας στον οποίο πρόκειται να υπάρξουν πρωτοβουλίες και ενίσχυση είναι ο τομέας της απασχόλησης στην αγροτική παραγωγή. Στόχος η αύξηση της απασχόλησης των νέων και των γυναικών στην γεωργική παραγωγή. Όσο η τεχνολογία προχωρά, θα γίνεται ελκυστικότερη η απασχόληση στη γεωργία, κάτι όμως που συνεπάγεται εκπαίδευση των νέων αγροτών σε νέες μεθόδους, διαδικασίες και τεχνολογίες.
Αντί επιλόγου…
Από τα παραπάνω φαίνεται πως το τουρκικό κράτος δεν σταματά να σχεδιάζει για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος. Χωρίς Κοινοτικές επιδοτήσεις, κοιτάζουν πως θα ενισχύσουν έναν τομέα στον οποίο έχουν δυνατότητες και ανάγκες. Και επειδή ακριβώς περιμένουν την στήριξη της ιδιωτικής οικονομίας και των επενδυτών, στοχεύουν σε παρεμβάσεις που θα κρατήσουν την αγροτική τους παραγωγή ανταγωνιστική.
Ενδεχομένως αυτό βλέπουν οι χώρες του Κόλπου που επενδύουν μαζικά στον πρωτογενή τομέα παραγωγής της Τουρκίας και σε τουρκικές εταιρείες στο φάσμα δραστηριότητας της αγροτικής τεχνολογίας.
*Ο Παντελής Μαραβέλιας είναι Δημοσιογράφος και Διευθυντής της Διπλωματικής Επιθεώρησης GR Diplomatic Review.
