Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Η είδηση ήταν ότι υπερψηφίστηκε τροπολογία από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, στα πλαίσια της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) Ελλάδας – ΗΠΑ του 2021, που προτείνει την επέκταση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, σε υφιστάμενες βάσεις, αλλά και τη διερεύνηση του ενδεχόμενου να κατασκευαστούν νέες σε νησιά (ακούγονται η Λήμνος και η Σκύρος, χωρίς να αποκλείονται και άλλα…).
Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Το ότι υπερψηφίστηκε μια τέτοια πρόταση ή το ότι συζητείται μια τέτοια πρόταση, δεν σημαίνει ότι θα γίνει κιόλας!
Βασικός παράγοντας στην τελική απόφαση είναι το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ και αυτό που οι επιτελείς των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων θα κρίνουν αν υπάρχει κάποια «στρατιωτική αναγκαιότητα» (military necessity) προκειμένου να γίνει. Όχι αυθαίρετα, αλλά αντικειμενικά αιτιολογημένα και φυσικά τον τελικό λόγο έχει ο Λευκός Οίκος.
Πέρα όμως από την ευχάριστη είδηση, υπάρχουν κάποια σημεία που προβληματίζουν. Γιατί να θέλουν οι ΗΠΑ στρατιωτική βάση στο Αιγαίο;
Έχουν την Σούδα, που μάλιστα πρόσφατα ανακηρύχτηκε ανάδοχη κατασκευαστική εταιρεία για την αναβάθμιση κρίσιμων εγκαταστάσεών της, έχουν διευκολύνσεις στρατηγικής σημασίας στην Αλεξανδρούπολη και έχουν και σημαντική παρουσία στην αεροπορική βάση της Λάρισας. Ποια είναι η επιχειρησιακή αναγκαιότητα να αποκτήσουν βάση και στο Αιγαίο;
Από επιχειρησιακή άποψη, στο ερώτημά μου, πήρα απαντήσεις που δεν καλύπτουν το ερώτημα. Πολιτικά όμως, το ερώτημα αυτό έχει πολύ ουσία και σημασία, αν πίσω από την τροπολογία υπάρχει ένας ευρύτερος – διεθνοπολιτικά υβριδικός – προβληματισμός και σχεδιασμός ενόψει ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου, που θα πρέπει να έχει από πίσω εγγυήσεις ασφάλειας και να καταλήξει σε ένα αποτέλεσμα αυτή τη φορά!
Δεν κρύφτηκα ποτέ από τον κόσμο που μου κάνει την τιμή να με διαβάζει. Αν πάμε σε μια συνολική συμφωνία τύπου “Abraham Accords” στα ελληνοτουρκικά (την ονόμασα “Homer Accords” για να τιμήσουμε και τον αρχαίο Έλληνα ποιητή που γεφύρωσε με ένα πόλεμο και προσωπικές ιστορίες ηρώων τις δυο ακτές του Αιγαίου), και να πρέπει να υπάρχει εγγυήτρια δύναμη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο, ώστε να παρακολουθεί και να καταγράφει (κάτι που δεν κάναμε στην περίπτωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, φτάνει στο τέλος της η πενταετία προσαρμογής και ακόμη υπάρχουν τεράστια κενά…), καλύτερα λοιπόν αυτή η εγγυήτρια δύναμη να είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Είναι οι μόνοι με τους οποίους μπορούμε να συνεννοηθούμε σε σχετικά έντιμη βάση, γιατί όλοι οι υπόλοιποι σκέφτονται ακόμη διπλωματικά με όρους Καρολίγιας Ευρώπης.
Με ενοχλεί όμως, 196 χρόνια μετά τη ναυμαχία στο Ναβαρίνο, να περιμένουμε πάλι από εγγυήτριες δυνάμεις να διαμορφώσουν το μέλλον μας…
*Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος